2/7/12

Η φημισμένη πηγή της Αρέθουσας


Μόλις 50 μέτρα από τα γραφεία μας, στην είσοδο της πόλης, στη διασταύρωση που οδηγεί στη Νότια Εύβοια, υπάρχει ακόμη η θρυλική πηγή της Αρέθουσας. Η λέξη προέρχεται από το ρήμα αρέθω, που σημαίνει αφθόνως αναβλύζον ύδωρ, με ρίζα από το άρδω, ποτίζω, αρδεύω. Όσοι έπιναν από το νερό της Αρέθουσας γινόταν εκλεκτοί και γενναίοι άντρες. Η ανδρεία και η αξιοσύνη των Χαλκιδέων, που κατά την αρχαιότητα είχαν χτίσει την πόλη τους γύρω από την πηγή, λέγεται ότι οφειλόταν ακριβώς στο θαυματουργό νερό της ιερής πηγής.
Στο ρεύμα της πηγής, σύμφωνα με τον Αθήναιο, στους «Δειπνοσοφιστές» του, υπήρχαν ιερά ψάρια και χέλια, με χρυσά και αργυρά σκουλαρίκια και άλλα στολίδια, που τρεφόταν από τα σπλάχνα των θυσιαζόμενων ζώων και από τυριά («Εγώ δε εν τη Χαλκίδι Αρεθούσης τεθέαμαι, ίσως δε και υμών οι πλείστοι κεστρείς, χειροήθεις και εγχέλεις ενώτια έχουσας αργυρά και χρυσά, λαμβάνουσας τε και λαμβάνοντας παρά των προσφερόντων τροφάς, τα τε από των ιερει­ών σπλάχνα και τυρούς χλωρούς»). Σύμφωνα με τον γεωγράφο Στράβωνα, στα «Γεωγραφικά» του, τα νερά της Αρέθουσας χάθηκαν ύστερα από μεγάλο σεισμό και επανεμφανίστηκαν σε άλλη θέση, μετά από μερικές μέρες. Φαίνεται δε ότι η όμορφη νύμφη έπαιξε κυρίαρχο ρόλο και η λατρεία της επεσκίαζε τις υπόλοιπες λατρείες που υπήρχαν στην πόλη. Οι Χαλκιδείς μάλιστα έδιναν το όνομά της τόσο σε αποικίες που ίδρυαν, όσο και σε πηγές των αποικιών τους στον Ελλαδικό χώρο και εκτός αυτού. Η λατρεία της νύμφης είχε μεταφερθεί στο νησί Ορτυγία από Χαλκιδείς αποίκους. Σε χρησμό που δόθηκε στους Αιγείς οι Χαλκιδείς χαρακτηρίζονται ως «άνδρες θ' οι πίνουσιν ύδωρ ιερής Αρεθούσης». 
Αυτή η διάσημη πηγή της Χαλκίδας κατάντησε άγνωστη στους χαλκιδαίους, κακοποιημένη και εντελώς αναξιοποίητη - σε αντίθεση με την συνωνόματή της στις Συρακούσες.


Η Ομάδα Εργασίας μας επισκέφτηκε την ιερή πηγή, μαζί με προσκεκλημένους ειδικούς, για να ελέγξει την κατάστασή της, καθώς και το είδος των ενεργειών του Δήμου προς "καθαρισμό και ανάπλαση", αλλά και τις δυνατότητες παρέμβασής μας προς αξιοποίησή της. Οι φωτογραφίες που τραβήξαμε μιλούν μόνες τους:

Αυτό το μπάζωμα διαμόρφωσης έχει καλύψει αρχαία ευρήματα, κατά τους γείτονες
Πολλά σημεία φυσικής ανάβλυσης νερών έχουν μπαζωθεί και ακαλαίσθητοι αγωγοί τα διοχετεύουν
Ερείπια και χαλάσματα και παράγκες παντού

Πολύ προβληματισμένοι απ' όσα διαπιστώσαμε επιστρέψαμε στα γραφεία μας. Το θέμα θα έχει συνέχεια εκ μέρους μας. Σκοπεύουμε να συνεισφέρουμε με κάθε δυνατό τρόπο στον καθαρισμό και την αξιοποίηση της ιερής πηγής της Χαλκίδας, επιδιώκοντας την συνεργασία όλων των αρμοδίων φορέων Δήμο Χαλκιδέων, Λιμεναρχείο και -την μέχρι τώρα απούσα- Αρχαιολογική Υπηρεσία. 

Όσοι ενδιαφέρεστε να συμμετάσχετε στην συγκεκριμένη δραστηριότητά μας για την πηγή της Αρέθουσας, μπορείτε να το δηλώσετε στα γραφεία της ΧΡΥΣΗΣ ΑΥΓΗΣ στη Χαλκίδα.